ഗോളശാസ്ത്രം: സി.എമ്മുമായി ഒരഭിമുഖം

ദിശാനിര്‍ണ്ണയ 
ശാസ്ത്രത്തിലേക്ക് ഒരു കവാടം

സ്വതന്ത്ര്യാനന്തര കാസര്‍കോടിന്റെ ചരിത്രത്തില്‍ മത സാസ്‌കാരിക വിദ്യാഭ്യാസ രംഗത്ത് ശ്രദ്ധേയമായ ചുവടുകള്‍ നടത്തിയ ഒരു മഹല്‍ വ്യക്തിത്വമായിരുന്നു സി.എം. അബ്ദുല്ല മൗലവി. ഗ്രന്ഥലോകത്ത് സ്ത്യുര്‍ഹമായ മുദ്രകള്‍ അര്‍പ്പിച്ച അദ്ദേഹം രചനാ രംഗത്ത് അനവധി ശ്രമങ്ങള്‍ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. ചരിത്രം, വിദ്യാഭ്യാസം, ഗോളശാസ്ത്രം തുടങ്ങിയവയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഗവേഷണ മേഖല. പത്രങ്ങള്‍, മാസികകള്‍, സുവനീറുകള്‍ തുടങ്ങിയവയില്‍ പണ്ടുമുതലേ എഴുതിവന്ന അദ്ദേഹം അറബി, ഇംഗ്ലീഷ്, മലയാളം എന്നീ ഭാഷകളില്‍ രചനകള്‍ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. അര ഡസനിലേറെ പുസ്തകങ്ങള്‍ വെളിച്ചം കണ്ടു കഴിഞ്ഞു. ഇതില്‍ പ്രകാശിതവും അപ്രകാശിതവുമുണ്ട്.

ഈയിടെ പ്രസിദ്ധീകൃതമായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശ്രദ്ധേയമായ ഒരു രചനയാണ് Magnetic Compass and its Declination from Standard Direction എന്നത്. മാഗ്നറ്റിക് കോംപസിന്റെ ചരിത്രവും പ്രയോഗവുമാണ് ഇതില്‍ പ്രതിപാദിക്കുന്നത്. പുസ്തകത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കവും വിവരണങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് അദ്ദേഹവുമായി നടത്തിയ അഭിമുഖത്തിന്റെ പ്രസക്ത ഭാഗങ്ങളില്‍നിന്ന്...

? ഈയിടെ പുറത്തിറങ്ങിയ Magnetic Compass and its Declination from Standard Direction (കാന്തിക-ദിക്ക് സൂചികയും യഥാര്‍ത്ഥ ദിക്കുകളില്‍നിന്ന് അതിനുള്ള വ്യതിയാനവും) എന്ന പുസ്തകത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കം ഒന്ന് വിവരിക്കാമോ? ഖിബ്‌ല കണ്ടുപിടിക്കാനുള്ള വിവരണങ്ങളാണോ അതില്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നത്...

= അല്ല, ഇത് ഖിബ്‌ല കണ്ടു പിടിക്കാനുള്ള പുസ്തകമല്ല.
കാന്തിക ദിക്ക് സൂചിക (തവക്ക) എന്ന ഉപകരണത്തിന്റെ ലഘു ചരിത്രവും അതിന്റെ പ്രവര്‍ത്തന രീതിയും വിവരിക്കുന്ന ഒരു ചെറിയ കൃതിയാണ്.

? തവക്കയെ കുറിച്ചാണെന്ന് പറഞ്ഞെല്ലോ. എന്താണതിന്റെ പ്രവര്‍ത്തന രീതി...

= നമ്മില്‍ ചിലരൊക്കെ വിചാരിച്ചു വെച്ച പോലെ ഭൂമിയുടെ ഭൂമിശാസ്ത്ര പരമായ വടക്കു തെക്ക് അല്ല അത് കാണിക്കുന്നത്. നേരെ മറിച്ച്, ഭൂമിയുടെ മാഗ്നറ്റിക് നോര്‍ത്ത് (കാന്തിക വടക്ക്) ആണ്. ഇതാണെങ്കിലോ, ഭൂമിശാസ്ത്ര പരമായ ദിക്കുകളില്‍നിന്ന് പലപ്പോഴും വ്യത്യസ്തമായിരിക്കും. അതുതന്നെ, ഭൂമിയിലെ എല്ലാ സ്ഥലങ്ങളിലും തുല്യമായിക്കൊള്ളണമെന്നില്ല. ആയതിനാല്‍ ഈ ന്യൂനത കൃത്യമായി കണ്ടുപിടിച്ച് അതിനുള്ള പരിഹാരമാര്‍ഗങ്ങള്‍ കാണേണ്ടതുണ്ട്.

? എങ്ങനെയാണ് ഈ വ്യത്യാസങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകുന്നത്...

= ചിലപ്പോഴത് ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ വടക്കുനിന്ന് പടിഞ്ഞാറോട്ട് മാറി നില്‍ക്കും. ചിലപ്പോള്‍ കിഴക്കോട്ട് മാറിയായിരിക്കും നില്‍ക്കുന്നത്. പടിഞ്ഞാറോട്ടുള്ള മാറ്റത്തിന് മൈനസ് എന്നും കിഴക്കോട്ടുള്ള മാറ്റത്തിന് പ്ലസ് എന്നും സാങ്കേതികമായി പേര് പറയുന്നു.

മൈനസ് വ്യതിയാനത്തെ യഥാര്‍ത്ഥ വടക്കിനോട് കൂട്ടുകയും കിഴക്കോട്ടുള്ള വ്യതിയാനത്തെ കുറക്കുകയുമാണ് വേണ്ടത്. അങ്ങനെ ചെയ്താല്‍ മാഗ്നറ്റിക് സൂചികയില്‍ നിന്ന് എത്ര വ്യത്യസ്തമായിട്ടാണ് യതാര്‍ത്ഥ വടക്ക് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതെന്ന് വ്യക്തമാകുന്നു.

? ദിക്കുകള്‍ കണ്ടുപിടിക്കാന്‍ വേറെ മാര്‍ഗങ്ങളുണ്ടോ...

= തീര്‍ച്ചയായും, ദ്രുവനക്ഷത്രം കണ്ടെത്തി അതുവഴി ഭൂമിയുടെ യഥാര്‍ത്ഥ വടക്ക് കണ്ടെത്താനാകും. കൂടാതെ സൂര്യ നിഴല്‍  നോക്കിയും ദിക്ക് കണ്ട് പിടിക്കാം. മദ്ധ്യാഹ്ന സമയം ഏതാണെന്ന് കണക്കാക്കി ആ സമയത്ത് ഒരു ശംഖുവിനുള്ള നിഴല്‍ വരച്ചെടുത്താല്‍ അത് വടക്കു-തെക്ക് രേഖയായിരിക്കും. ഇനി, ജ്യാമിതീയ വൃത്തം (ദാഇറത്തുല്‍ ഹിന്ദിയ്യ) ഉപയോഗിച്ചും ദിക്കുകള്‍ കണ്ടുപിടിക്കാം. ഇതുപോലെ പല രീതികളുമുണ്ട്. ഇങ്ങനെയുള്ള മാര്‍ഗങ്ങളില്‍കൂടി ദിക്കുകള്‍ കണ്ടുപിടിച്ചാല്‍പിന്നെ, മേല്‍പറഞ്ഞ ഏറ്റക്കുറച്ചിലുകള്‍ ആവശ്യമില്ല.

? കാലവ്യത്യാസം കൊണ്ട് സൂചിയുടെ ദിശ മാറുമോ..

= തീര്‍ച്ചയായും, ഇതിന് സങ്കീര്‍ണ്ണമായ പല കാരണങ്ങളുമുണ്ട്. ഈ ചെറിയ സംസാരത്തില്‍ അവയെല്ലാം വിശദീകരിക്കുന്നില്ല.

? മാഗ്നറ്റിക് കോംപസിന്റെ ലഘു ചിത്രം പറഞ്ഞുവല്ലോ.  അത് വിശദീകരിക്കാമോ..

= ആദ്യ കാലത്ത് ഒരു വൃത്തത്തെ 32 ഭാഗങ്ങളാക്കി ഓരോ ചതുര്‍ വൃത്തങ്ങള്‍ക്കും എട്ടെട്ട് അംശങ്ങള്‍ നല്‍കും. ഓരോ അംശത്തെയും ദിക്കുകളിലായി വടക്ക്, വടക്ക്-കിഴക്ക്, വടക്ക്-പടിഞ്ഞാര്‍ എന്നീ തരത്തില്‍ പറയുകയായിരുന്നു നാവികര്‍ ചെയ്തിരുന്നത്. പിന്നീട്, ഒരു വൃത്തത്തിന്റെ ഓരോ നാലിലൊന്നിനെയും 90 അംശങ്ങള്‍ ആക്കുന്ന തരത്തിലായി. ഉദാഹരണത്തിന് വടക്കുനിന്ന് കിഴക്കുവരെ 90, വടക്കു നിന്ന് പടിഞ്ഞാറ് വരെ 90, തെക്കുനിന്ന് കിഴക്കുവരെ 90, തെക്കുനിന്ന് പടിഞ്ഞാറ് വരെ 90 എന്നിങ്ങനെ. അതിന് ശേഷം, ആധുനിക രൂപത്തിലുള്ള കോംപസുകള്‍ വന്നു. വടക്കുനിന്ന് വടക്കുവരെ തുടര്‍ച്ചയായി 360 ഭാഗങ്ങള്‍ (ഡിഗ്രികള്‍) ആക്കിക്കൊണ്ടുള്ളതാണ് അത്. ഏറ്റവും മികച്ചതും എളുപ്പമാണ് ഇത്.

? കാന്തിക സൂചിക്കുള്ള വ്യതിയാനം എങ്ങനെ കണ്ടുപിടിക്കാം...

= ജ്യാമിതീയ വൃത്തമോ മറ്റു മേല്‍സൂചിപ്പിച്ച വഴികളോ ഉപയോഗിച്ച് നമുക്കിത് കണ്ടുപിടിക്കാം. ദിക്കുകള്‍ കണ്ടുപിടിച്ചതിന് ശേഷം കാന്തിക സൂചിക മുഖേനയുള്ള ദിശയുമായി അതിനെ താരതമ്യപ്പെടുത്തി അത് കണ്ടെത്താനാകും. ആധുനിക കാലത്ത് ഈ കാര്യങ്ങള്‍ വെബ്‌സൈറ്റുകളില്‍ പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുമുണ്ട്. ഇതിനെക്കുറിച്ച വിശദവിവരങ്ങള്‍ ഈ പുസ്തകത്തില്‍ ചേര്‍ത്തിരിക്കുന്നു.

                                      (എംഐസി സമ്മേളന സുവനീര്‍ 2008)